Un dos principais problemas na tramitación de divorcios é como paliar a situación de desamparo que uno dos cónxuxes poida atoparse ao verse privado do sustento e apoio económico que lle brindaba o outro cónxuxe en virtude da unión matrimonial. Por este motivo moitas veces faise necesario fixar na sentenza de divorcio ou separación a fixación dunha pensión compensatoria en favor dese cónxuxe ao que a separación ou divorcio produciulle un desequilibrio económico. Fálase de pensión compensatoria como unha figura distinta da pensión de alimentos.
En palabras do Tribunal Supremo, na súa sentenza do 10 de Febreiro de 2005, “A pensión compensatoria é pois, unha prestación económica a favor dun esposo e a cargo do outro tras a separación ou divorcio do matrimonio, cuxo recoñecemento esixe basicamente a existencia dunha situación de desequilibrio ou desigualdade entre os cónxuxes ou ex cónxuxes, -que ha de ser apreciado ao tempo en que aconteza a ruptura da convivencia conxugal que debe traer causa da mesma-, e o empeoramento do que queda con menos recursos respecto da situación económica gozada durante o matrimonio. A súa natureza compensatoria apártaa da finalidade puramente indemnizatoria entre outras razóns, porque o artigo 97 do Código Civil non contempla a culpabilidade do esposo debedor como unha das incidencias determinantes da súa fixación…”.
Non cabe por tanto encadrar a figura da pensión compensatoria coa visión resarcitoria que se pretende cunha responsabilidade civil. E é que a doutrina do Tribunal Supremo perfilou os criterios para ter en conta para a súa fixación e que dispón o artigo 97 do Código Civil. Sinala este artigo que “.. o cónxuxe ao que a separación ou divorcio produza desequilibrio económico en relación coa posición do outro, que implique un empeoramento na súa situación anterior no matrimonio, ten dereito a unha pensión que se fixará na resolución xudicial, tendo en conta, entre outras, as seguintes circunstancias:
1ª. Os acordos a que houberen chegado os cónxuxes.
2ª. A idade e estado de saúde.
3ª. A cualificación profesional e as probabilidades de acceso a un emprego.
4ª. A dedicación pasada e futura á familia.
5ª. A colaboración co seu traballo nas actividades mercantís, industriais ou profesionais do outro cónxuxe.
6ª. A duración do matrimonio e da convivencia conxugal.
7ª. A perda eventual dun dereito de pensión.
8ª. O caudal e medios económicos e as necesidades dun e outro cónxuxe…”.
Neste sentido, a doutrina do Tribunal Supremo ha indicado con respecto á pensión compensatoria que “ … Os criterios que esta Sala foi consolidando na interpretación do artigo 97 CC son os seguintes: a) a pensión non é un mecanismo indemnizatorio (10-3 e 17-7-09), e b) a pensión compensatoria non constitúe un mecanismo equilibrador de patrimonios dos cónxuxes ( SSTS do 10 de Febreiro de 2005, 5 de Novembro de 2008 e 10 marzo 2009)”.
A partir de aquí é preciso analizar a situación de cada persoa para resolver as dúbidas que adoitan exporse ao redor desta pensión e que analizaremos en futuras entradas existe algunha norma que cuantifique claramente cal debe ser o seu importe?, que duración pode ter? pódese solicitar tamén en caso de rupturas de parellas de feito? extínguese o dereito para percibir a pensión compensatoria por convivir con outra persoa? séguese pagando a pensión compensatoria se falece o debedor? …
En Fernández y Luaces Abogados axudamos aos nosos clientes para tomar as decisións adecuadas á hora de encarar un trámite tan comprometido como este. Contamos con ampla experiencia no ámbito do Dereito de Familia.
